Matoke, kitogo i gonja, czyli co można zrobić z banana

U nas z jabłek robi się wszystko – konfitury, ciasta, soki, podaje je się z mięsem, je z muessli na śniadanie i wytwarza się z nich słynnego „jabola”. W Afryce Wschodniej takim owocem „do wszystkiego” jest banan. Różne odmiany banana wykorzystuje się tam w różny sposób. No dobra, ale co tak właściwie można zrobić z banana? 

Jadąc przez Ugandę czy Tanzanię nie da się nie zwrócić uwagi na wszechobecne pola bananowców. Bananowce, choć wielkie niczym drzewa, drzewami wcale nie są. Bananowce to krzewy. Duże, ale jednak. Krzewy te porastają sporą część kraju i są jednocześnie najczęściej uprawianą rośliną. Wyobraźcie sobie, że jeszcze kilka lat temu Uganda była 2 największym producentem bananów na świecie (ok. 75% tamtejszych farmerów uprawia właśnie banany), a przeciętny Ugandyjczyk zjada ich w ciągu roku od 220kg do nawet 460kg (wg. raportu NAADS). To najwięcej na całym świecie. W czołówce, zarówno pod względem produkcji, jak i konsumpcji, pozostaje też Tanzania. Nic więc dziwnego, że ten bardzo dobrze nam znany owoc, jest tam tak popularny i wykorzystywany na tysiąc różnych sposobów.

Z banana można zrobić piwo bądź wino. Można go wrzucić na ruszt i zrobić z niego przekąskę albo desert. Można też póść o krok dalej i przyrządzić z niego pyszne śniadanie albo rozgnieść go, wrzucić do garnka z odrobiną wody i podać na obiad.

Banan na śniadanie

Kitogo, czyli tradycyjne ugandyjskie śniadanie składa się właśnie z banana typu matoke. To duży, zielony i twardy banan sprzedawany absolutnie wszędzie. Owoc przekrajany jest wzdłuż i wrzucany do garnka, gdzie dusi się go razem z podrobami, wołowiną bądź fasolą do czasu aż jest wystarczająco miękki. Gotowy przysmak podaje się z zieleniną i świeżym sokiem owocowym. Lepsze i pożywniejsze niż angielskie śniadanie!

Banan na obiad

Banan matoke, oprócz śniadania, wykorzystywany jest również w daniach obiadowych. Podawane na obiad matoke z daleka wygląda jak ziemniaczane purée, ale (w mojej opinii) smakuje dużo lepiej. Po pierwsze nie jest tak „rozciapciane” – masa jest bardziej zbita. Po drugie jest słodsze, choć do smaku trzeba się przyzwyczaić. Kupione w sklepie bądź na targu matoke rozgniata się na papkę i wrzuca się do garnka podlewając odrobinę wodą. Całość nakrywa się liśćmi bananowca i dusi. Kiedy zapytałam mamy mojego przyjaciela dlaczego akurat liśćmi, dostałam odpowiedź, że liście lepiej trzymają aromat. Wody dolewa się w zależności od potrzeb, tak, aby banan się nie przypalił. Efektem końcowym jest żółta masa, która do złudzenia przypomina ziemniaki.

Banan na deser bądź przekąskę

Poza znanym nam bananem deserowym, istnieją również inne rodzaje bananów, z których można przyrządzić smakowitą przekąskę. Wzdłuż większości tras, na przydrożnych stoiskach, znajdziecie handlarzy sprzedających małe, żółte bananki na ciepło. To właśnie gonja, czyli rodzaj banana przeznaczony głównie do grilowania. Mój pierwszy raz z gonja nie był zbyt udany. Banan absolutnie nie podszedł mi smakowo i kończyłam go już trochę na siłę. Są jednak tacy, którzy uważają go za bardzo dobrą przekąskę i wrecz się nim zajadają. No cóż, ja generalnie nie jestem z tych, którzy lubią eksperymenty kulinarne, więc chyba pozostanę przy matoke…

Banan na wieczór

No dobra, a co powiecie na domowej roboty bananowe wino bądź piwo? Wino smakuje szczególnie dobrze po wyczerpującym trekkingu w okolicach Kilimanjaro, przy zachodzie słońca (sprawdzone info) 😉 Jego nieco kwaśny smak przypomina trochę sfermentowane sauvignon blanc. Co do bananowego piwa (urwaga) to cóż, z piwem ma wspólnego chyba tylko tyle, że jest w nim alkohol. Jest bardzo mocne i znacznie gęstsze, a do tego mocno sfermentowane. Zdecydowanie warte spróbowania, ale czy chciałabym nim zastąpić piwo z supermarketu? Raczej nie 🙂

 Które z tych bananowych dań zjedlibyście najchętniej? 🙂